'Uyandı' Willy Wonka: Roald Dahl Tartışması, Açıklandı

Roald Dahl tarafından yazılmış klasik çocuk kitapları, örneğin Charlie ve çikolata fabrikası ve Matilda, internetteki okuyucuları rahatsız eden bir hareket olan potansiyel olarak rahatsız edici dili kaldırmak için yeniden yazılıyor.

Değişiklikler yayıncı Puffin ve şu anda Netflix'e ait olan Roald Dahl Story Company tarafından yapıldı; akış devi 2021'de edebi mülkü satın aldı rapor edilen 1 milyar $ karşılığında ve Dahl'ın hikayelerini "animasyon ve canlı aksiyon filmleri ve TV, yayıncılık, oyunlar, sürükleyici deneyimler, canlı tiyatro, tüketici ürünleri ve daha fazlası genelinde benzersiz bir evrenin yaratılması" için bir fırlatma rampası olarak kullanmayı planlıyor.

Ne değişti?

Duyarlılık okuyucuları, Dahl'ın eserlerini taradılar ve keskinliğiyle ünlü, sivri uçlu bir yazarın kenarlarını düzelttiler, kelimeleri çıkardılar ve tüm pasajları eklediler; Augustus Gloop artık "şişman" değil, "muazzam" (hala biraz kaba görünüyor, ama tamam), Bayan Twit ise Twitler artık "çirkin" değil, sadece "canavarca".

Dahl'ın kitaplarını çocuklarına okumuş olan herhangi bir ebeveyn, bu harika hikayelerin arasında, etli bir şeker çubuğunun içine gizlenmiş jilet bıçakları gibi, dengesiz tiradların olduğunu bilir. Dahl, o kadar benzersiz bir şekilde dengesiz, çılgınca hayal gücü olan bir yazar ki, bazen çocukları neşeyle şişmanlattığı veya fiziksel güzelliği doğrudan erdeme bağladığı tuhaf rantlara devam ediyor.

Bununla birlikte, bazı kelime değişiklikleri pek mantıklı görünmüyor. "Siyah" ve "beyaz" kelimeleri kaldırıldı; BFG nedense artık siyah bir pelerin giymiyor ve karakterler artık "korkudan bembeyaz" olmuyor. Daily Telegraph bildirdi.

Genç dahi Matilda, okuma tutkusunu keşfettiğinde, artık Joseph Conrad ve Rudyard Kipling'in yazılarında kaybolmaz; ikisinin yerini Jane Austen ve John Steinbeck aldı.

Twitter'da yorumcular, Dahl'ın kitaplarında yapılan değişiklikleri şu şekilde eleştirdi:uyandı” ve “saçma.” Daily Telegraph sanat ve eğlence editörü Anita Singh şunları yazdı: "Roald Dahl değişiklikleriyle ilgili beni rahatsız eden şey, ne kadar aptal oldukları. Augustus Gloop'un açıkça şişman olduğu açıklamanın geri kalanında 'şişman' kelimesinin yasaklanması.”

Yazar Salman Rushdie, “Roald Dahl melek değildi ama bu saçma bir sansür. Puffin Books ve Dahl malikanesi utanmalı.”

Siyasi karikatürist Matt Bors, düzenlemeleri "büyük sansürlü kitap yasaklarının olduğu bir dönemde desteklenemeyecek acınası ve utanç verici şeyler" olarak kınadı.

Sağcılar ve ilericiler arasında bir ayrım yoktu; Eleştirmenlerin büyük çoğunluğu, Dahl düzenlemelerinin, sürekli değişen bir kültürel iklime yanıt olarak eserlerin değiştirilebileceği bir emsal oluşturacağına dair endişelerini dile getirdi.

Bu, Dahl'ın hikayelerinin rahatsız edici materyali kaldırmak için ilk kez düzenlenişi değil; Wonka'nın çikolata fabrikasının ikonik şarkı söyleyen, dans eden Oompa-Lumpas'ları orijinal olarak Afrika Pigme halkı olarak tanımlananWonka'nın sandıklarda Afrika'dan "kaçırdığı". Kitabın 1973 tarihli bir revizyonunda Dahl, Umpa-Lumpaları perilere veya cücelere benzeyen fantastik yaratıklar olarak yeniden yazdı.

Bu değişiklikte, ırkçı bir karikatür dışında hiçbir şey kaybolmadı, ancak düzenlemeyi Dahl'ın kendisinin yapmayı seçmesi dikkate değer. Yazar bağnazlığını ilk kez ifşa etmiyordu; Dahl ayrıca son derece anti-Semitikti ve şaşırtıcı derecede anti-Semitik açıklamalar yapmakla ünlüydü. Dahl'ın ailesi özür diledi 2020 yılında yazar adına.

Dahl, tüm hatalarına rağmen, korkunç rol modeller yapan, ancak derinden zorlayıcı karakterler yaratan çarpık kişilikler yazmakta çok başarılıydı.

Dahl'ın ürkütücü hikayeleri, savunmasız çocukları avlayan tacizci, nefret dolu yetişkinlerle dolu; keskin kenarlar, deneyimin önemli bir parçasıdır. yeniden okurken Charlie ve çikolata fabrikası, Willy Wonka'da bir sorun olduğu açık; kendi eğlencesi için kasıtlı olarak bu çocukları ayartmaya zorluyor gibi görünüyor.

Dahl'ın hikayesindeki çocukları "sakız çiğnemek", "şişman" olmak ve "TV izlemek" suçlarından cezalandırma saplantısı, sadece Dahl'ın kişisel patolojileri hakkında değil, aynı zamanda içinde büyüdüğü soğuk, acımasız ortam hakkında da inanılmaz derecede açıklayıcı.

Wonka'nın çikolata fabrikasının hikayesi zamansızdır, ancak kitap farklı bir zamanın ürünü olduğu için birçok unsur kötü bir şekilde eskimiştir; Bu eserlere dokunulmamalı mı, ne kadar çok şeyin değiştiğini anlamamız için?

Yayıncılar klasik hikayelerin tüm pürüzlerini düzeltecekse, kurgu yazmayı AI sludgebot'lara bırakabilir ve bu işi bitirebiliriz. Ne de olsa eski hikayelerin kötü bir şekilde eskimesine izin vermenin bir tehlikesi yok; sürekli olarak ilerici değerleri yansıtan ve zararlı mecazları yıkan yeni hikayeler doğuyor; günümüzün kozmik dehşeti, kudurmuş ırkçılık olmaksızın HP Lovecraft'ın varoluşsal korkusuyla doludur.

Dahl'ın çalışmalarına yapılan duyarlılık tasfiyesinin, daha nazik, daha nazik bir Roald Dahl talep eden bir kampanyaya yanıt olarak yapılmadığına dikkat edilmelidir. Bu bir ticari karardı, Dahl'ın çalışmalarını geniş bir izleyici kitlesine hitap edecek şekilde tutma girişimiydi, sanatsal bütünlük yerine kâra öncelik verme durumuydu, muhtemelen böylece Netflix'in sinematik evreni potansiyel müşterileri yabancılaştırmadan gelişebilirdi.

Bu iş yerindeki pazardı, "kar taneleri uyandı" değil.

Ne de olsa bugünün çocukları, Dahl'ın sapkın saplantılarından çok daha sorunlu, kaotik bir medya manzarasıyla karşı karşıya; TikTok, Andrew Tate kliplerini kusuyor, 11 yaşındakileri radikalleştirmek kadın düşmanı haline geldi ve YouTube çalkalanıyor kabus yakıtı saate göre.

Dahl'ın kitaplarının başındaki bir içerik uyarısı, rahatsız edici Disney çizgi filmlerinde olduğu gibi kesinlikle yeterli olacaktır; çocuklar Dahl'ın hikayelerini okuyup keyif alacak kadar büyükse, bağlamı anlayacak yaştadırlar.